1. Książka „Demokracja bezpośrednia. Wizja – postulaty – doświadczenia – badania”

Serdecznie zachęcamy do zapoznania się z książką „Demokracja bezpośrednia. Wizja – postulaty – doświadczenia – badania”. Jej autorami są: prof. Mirosław Matyja, Piotr Trudnowski, Tomasz Synowiec i Roch Zygmunt. Książkę pobrać można tutaj.

[POBIERZ KSIĄŻKĘ]

To nasza propozycja, jak uczynić naszą Rzeczpospolitą bardziej demokratyczną, obywatelską i… odporną na negatywne trendy, które na całym świecie erodują fundamenty liberalnej demokracji. Książka dostępna jest za darmo. W najbliższych dniach trafi do blisko 9000 bibliotek i szkół, a także osób, które w ostatnim czasie zapisały się na jej wysyłkę. Lista bibliotek i szkół, do których została skierowana również dostępna będzie on-line dla wszystkich zainteresowanych.

2. Broszura edukacyjna „Demokracja bezpośrednia. Podstawowe informacje”

Z przyjemnością przedstawiamy broszurę pt. „Demokracja bezpośrednia. Podstawowe informacje”, która stanowi zestaw podstawowych informacji dotyczących promowanych przez nas rozwiązań. Broszura opracowana została przez zespół Instytutu Demokracji Bezpośredniej, a jej autorem jest Mirosław Matyja, koordynator merytoryczny Instytutu Demokracji Bezpośredniej. Jest dostępna on-line w całości za darmo, pobrać ją można tutaj.

W wersji drukowanej została wysłana między innymi do bibliotek publicznych i szkolnych.

3. Raport z badania

Mamy zaszczyt przedstawić pierwszy raport z badań zrealizowanych przez LubBezpośrednio.pl – Instytutu Demokracji Bezpośredniej we współpracy z Instytutem Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS. Dotyczy stosunku Polek i Polaków do referendów lokalnych.

Nota o badaniu: Badanie dla LubBezpośrednio.PL – Instytutu Demokracji Bezpośredniej w dniach 5-6 maja 2023 roku wykonał Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS. badanie zrealizowane metodą telefonicznych, standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CATI, n=1100, błąd oszacowania 3%, próg ufności 0,95). Raport z opracowaniem wyników oraz pełna tabela wyników dostępne są na stronie www.LubBezpośrednio.PL.

4. Tabele z sześciu tur badań
W toku realizacji zadania publicznego Instytut Demokracji Bezpośredniej przeprowadzono szereg badań dotyczących stosunku Polaków do różnych postulatów związanych z demokracją bezpośrednią. Badania realizowane były na zlecenie Fundacji Potrafisz Polsko! w kilku turach, pomiędzy majem a grudniem 2023 roku przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS w reprezentatywnych badaniach ogólnopolskich CATI. W efekcie zadania w toku kolejnych rund badawczych kilkudziesięciu pytań uzyskaliśmy w ten sposób unikatową wiedzę na temat stosunku Polaków nie tylko do demokracji bezpośredniej, ale również szeregu innowacji demokratycznych oraz budzących emocje społeczne i polityczne zagadnień. Wśród zadawanych pytań były zarówno te dotyczące samych przepisów referendalnych, jak i pomysłów na rozstrzygnięcie określonych kwestii drogą referendum. Zebrany materiał badawczy przedstawia zatem niedostępną polskiej opinii publicznej i debacie naukowej wiedzę na temat stosunki Polaków do rozwiązań systemowych z zakresu prawno-ustrojowego, w tym postulatów formułowanych przez Instytut Demokracji Bezpośredniej, jak i bieżących tematów debaty publicznej. Badaliśmy zarówno opinię badanych na temat ewentualnego rozstrzygania ich drogą referendalną, jak i odpowiedzi w ewentualnych referendach tych osób, które nie odrzucają udziału w takich hipotetycznych głosowaniach.

Badania dot. stosunku Polaków do referendów lokalnych [POBIERZ TABELĘ]

Pierwsza tura badań, realizowana w maju 2023 roku, dotyczyła stricte opinii Polaków na temat referendów lokalnych. Ich oczywistym kontekstem były trwające wówczas w parlamencie – ale raczej nieznane szerszej opinii publicznej ze względu na nikłe zainteresowanie mediów tą tematyką – pracę nad nowelizacją przepisów o referendum lokalnym, która miała znacząco ułatwić ich przeprowadzanie. Zbadano stosunek Polaków do konkretnych propozycji zmian, a także ich gotowość do udziału w referendach lokalnych w konkretnych tematach. Jakkolwiek prace nad nowelizacją przepisów ostatecznie nie zakończyły się pomyślnie – przyjętą przez Sejm ustawę zawetował Senat, a następnie senackie weto nie było głosowane przez Sejm IX kadencji – dostarczają szeregu argumentów na rzecz ułatwienia w przyszłości udziału Polaków w referendach lokalnych.

Badania dot. stosunku Polaków do weta ludowego [POBIERZ TABELĘ]

Drugie badanie zrealizowano w czerwcu. Dotyczyło w największym stopniu stosunku Polaków do pomysłu możliwości blokowania kontrowersyjnych zmian przepisów drogą referendum. Kontekstem były wielkie emocje społeczne, które wzbudziło wówczas uchwalenie Ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej ochrzczonej mianem „lex Tusk”. Zapytaliśmy zarówno o ocenę pomysłu organizacji referendum w tej sprawie, ewentualny jego wyniki, jak też szerzej o stosunek Polaków do wprowadzenia do polskiego porządku prawnego instytucji weta ludowego (referendum abrogacyjnego) i przykłady wcześniejszych kontrowersyjnych zmian prawnych, które potencjalnie należałoby rozstrzygnąć w drodze takiego głosowania. To prawdopodobnie pierwsze w historii Polski badanie, w którym podejmowano temat innowacji demokratycznej, jaką jest weto ludowe.

Badania dot. wniosków z referendum 15 X oraz referendów w nowej kadencji Sejmu [POBIERZ TABELĘ]

W okresie kampanii wyborczej i referendalnej oraz czasie bezpośrednio go poprzedzającym – gdy wiadomo było, że na 15 X planowane jest referendum towarzyszące wyborom do Sejmu i Senatu – nie prowadziliśmy badań ze względu na zdiagnozowane ryzyko wypaczenia odpowiedzi na pytania systemowe dotyczące referendum przez kontekst planowanego głosowania budzącego duże emocje polityczne. Niemniej po tym okresie, w pierwszych dniach listopada, przeprowadzono dalsze badania. Dotyczyły rzeczywistości po referendum 15 X października oraz potencjalnych tematów referendów realizowanych w nowej kadencji Sejmu. Zbadaliśmy stosunek Polaków do proponowanych kierunków zmian prawa o referendum, a także kilku konkretnych kwestii, które znalazły się w propozycjach programowych nowej sejmowej większości. Wyniki pozwalają, że pomimo kontrowersji związanych z głosowaniem referendalnym 15 X i brakiem osiągnięcia przez nie progu wiążącego charakteru większość Polaków nie straciła entuzjazmu do instytucji referendum, jednak są oni świadomi koniecznych zmian ustawowych.

Badania dot. referendów związanych z przyszłością Unii Europejskiej [POBIERZ TABELĘ]

W kolejnym pakiecie prezentujemy z kolei wyniki badania przeprowadzonego w drugiej połowie listopada, które tyczyło się kwestii wykorzystania referendum do decyzji dotyczących przyszłości Unii Europejskiej. Przyczynkiem do zajęcia się tą kwestią była rozbrzmiewająca coraz głośniej dyskusja na temat reformy Unii i potencjalnej zmiany traktatów, która może okazać się jej efektem. Zapytaliśmy również o ewentualne referenda w innych kwestiach okołounijnych, w tym ewentualnych referendów ws. rozszerzenia grona państwa członkowskich, przyjęcia w Polsce waluty euro czy pakietu Fit for 55.

Badania dot. stosunku Polaków do cyfryzacji demokracji [POBIERZ TABELĘ]

Ostatnia z prezentowanych pula zagadnień wiąże się z kwestiami proceduralnymi przeprowadzania wyborów i funkcjonowania instytucji demokracji bezpośredniej. Zapytaliśmy m.in. o stosunek Polaków do cyfryzacji procedury zbiórek podpisów pod inicjatywami obywatelskimi czy wnioskami o referendum, a także opinie na temat głosowania elektronicznego: w wyborach i referendach ogólnokrajowych oraz lokalnych.