Synowiec: Piotrków Trybunalski. Jak w Polsce nie działa sądowa kontrola referendum.

O przypadku Piotrkowa Trybunalskiego w kontekście wad związanych z sądową kontrolą referendum pisze Tomasz Synowiec.

Już wielokrotnie pisaliśmy tutaj o inicjatywie referendalnej mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego. Mimo że mieszkańcy tego miasta złożyli podpisy komisarzowi wyborczemu w pierwszej połowie roku, to 20 kwietnia odrzucił on wniosek o przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania prezydenta miasta Krzysztofa Chojniaka.

Mimo że mieszkańcy zebrali 7640 podpisów, a wymaganych było 5474, to wniosek został odrzucony, gdyż ponad 30% podpisów uznano za nieważne. Najczęściej powodem było użycie skrótu nazwy miasta.

Komitet inicjatywy referendalnej postanowił skorzystać z przysługującego mu prawa i zgodnie z ustawą o referendum lokalnym, złożył skargę na decyzję komisarza wyborczego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał zasadność skargi, o czym również informowaliśmy na portalu.

W uzasadnieniu ustnym WSA wskazał, że prawo do decydowania o sprawach lokalnych, w tym o odwoływaniu urzędów pochodzących z wyborów bezpośrednich, w drodze referendum gwarantuje art. 170 Konstytucji, a komisarz wyborczy nie ma prawa odrzucać podpisów z powodu użycia skrótu miasta, jeśli nie ma wątpliwości co do wiarygodności podpisów.

Zgodnie z ustawą skargę składa się w ciągu 14 dni od doręczenia postanowienia, a sąd administracyjny ma 14 dni na jej rozpatrzenie. Następnie przysługuje również 14-dniowy termin na złożenie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Komisarz Wyborczy skorzystał z uprawnienia do złożenia skargi kasacyjnej. Niestety zgodnie z przyjętą przez sądy wykładnią prawa Naczelnego Sądu Administracyjnego nie wiąże 14-dniowy termin na rozpatrzenie sprawy.

Jak informują inicjatorzy referendum, ponieważ sprawa traktowana jest priorytetowo, NSA wyznaczył termin rozprawy na GRUDZIEŃ 2023. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku referendum odwoławcze musi się odbyć nie później niż w 50. dniu od uprawomocnienia się wyroku. W praktyce oznacza to, że termin referendum w wyniku długiego procesu odwoławczego może pokryć się z … samorządową kampanią wyborczą.

Zasadne wydaje się w takiej sytuacji określenie terminów rozpatrzenia skargi kasacyjnej przez NSA, aby w przyszłości uniknąć takiej sytuacji.

Tomasz Synowiec, Instytut Demokracji Bezpośredniej

Źródło obrazu: Freepik