Referendum ogólnopolskie

Konstytucja RP wyróżnia 3 typy referendów ogólnopolskich:

1. Referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla kraju

Zgodnie z art. 125 Konstytucji w sprawach o szczególnym znaczeniu dla kraju może zostać przeprowadzone referendum ogólnokrajowe.

Referendum może zostać zarządzone przez Sejm bezwzględną większością liczby głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby głosów lub przez prezydenta za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną liczbą głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby Senatorów. 

Wniosek o zarządzenie referendum do Sejmu mogą złożyć: 
– Sejm z własnej inicjatywy w drodze uchwały,
– komisja sejmowa,
– grupa co najmniej 69 posłów,
– Senat w drodze uchwały,
– grupa co najmniej 500 000 obywateli mający prawo głosowania w wyborach sejmowych.

Referendum zgłoszone przez obywateli nie może dotyczyć:
– wydatków i dochodów państwa w szczególności podatków i danin publicznych,
– obronności państwa,
– amnestii.

Referendum jest wiążące (a więc jego wynik obliguje władze państwowe) w przypadku, gdy frekwencja głosowania przekroczy 50%. Ważność referendum stwierdza Sąd Najwyższy.

2) Zgoda na ratyfikację umowy międzynarodowej

Sejm bezwzględną większością  głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów może zdecydować (art. 90 ust. 4 Konstytucji), że zgoda na ratyfikację umowy międzynarodowej przekazującej część kompetencji państwa organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu, zostanie wyrażona w referendum (art. 90 ust. 3 Konstytucji). Aby takie referendum było wiążące, również wymagana jest udział w głosowaniu ponad połowy uprawnionych.

3) Zmiana Konstytucji

W przypadku zmiany postanowień Konstytucji z rozdziałów I, II lub XII na wniosek prezydenta, Senatu lub co najmniej 92 posłów przeprowadza się referendum w celu zatwierdzenia tych zmian. Referendum w sprawie zmiany konstytucji jest wiążące bez względu na frekwencję. (art.235 ust. 5 Konstytucji).